De eerste NL-Alert-app was geen succes, maar op de achtergrond wordt hard gesleuteld aan een nieuwe, beter beveiligde versie. Het is de bedoeling dat deze app in 2023 uitkomt, zo zeggen makers die bij de ontwikkeling betrokken zijn tegen iPhoned.
Lees verder na de advertentie.
Interview met de mensen achter NL-Alert
Op 13 juni ontvang je er weer eentje: een testbericht van NL-Alert. Dit alarmsysteem, dat weleens gekscherend het ‘mobiele luchtalarm’ wordt genoemd, bestaat inmiddels bijna tien jaar en wordt door de overheid gebruikt om burgers te waarschuwen en informeren over een ramp bij hen in de buurt.
In het bericht staat wat er precies aan de hand is en wat je het beste kunt doen voor je eigen veiligheid. Bij een grote brand met veel rook krijg je bijvoorbeeld het advies om binnen te blijven en ramen en deuren te sluiten.
Dat is NL-Alert in een notendop. Maar, er gaat uiteraard veel meer schuil achter dit systeem. iPhoned kreeg de kans om met twee technisch medewerkers achter NL-Alert te praten. John is technisch adviseur en Patrick is als dienstenmanager bij het alarmsysteem betrokken. Verder schoof een communicatieadviseur van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) aan.
Van ramp naar waarschuwen
‘NL-Alert bereikt inmiddels zo’n 85 tot 90 procent van de Nederlandse bevolking van 12 jaar en ouder’, steekt Patrick van wal. Dat is een behoorlijk percentage, helemaal als je bedenkt dat het eerste testbericht in 2013 slechts 9 procent van de Nederlanders wist te bereiken.
John, die sinds het begin bij het alarmsysteem betrokken is, wijdt deze groei vooral aan de steeds beter geworden samenwerking met partners. Om dit te begrijpen, is het handig om te weten hoe NL-Alert in grote lijnen werkt.
Wanneer er ergens een grote, uitslaande brand met veel rook is, krijgt een medewerker in de meldkamer opdracht van bijvoorbeeld de lokale brandweercommandant om omwonenden te waarschuwen via een NL-Alert. Vervolgens maakt de centralist in de meldkamer een waarschuwingsbericht en geeft daarbij op een kaart aan waar het NL-Alert uitgezonden moet worden.
Het NL-Alert wordt direct verstuurd naar de providers met een eigen netwerk (KPN, T-Mobile en Vodafone). Zij zenden het NL-Alert vervolgens via hun zendmasten uit. Alle telefoons die contact hebben met een zendmast met bereik in het risicogebied ontvangen het NL-Alert. Dit systeem wordt cell broadcast genoemd.
Omdat het om een crisissituatie gaat, is snelheid noodzakelijk. John: ‘Binnen een paar seconden nadat de centralist in de meldkamer het NL-Alert de deur uitdoet, beginnen alle telefoons binnen het risicogebied te loeien.’
Tenminste, het is dan wel belangrijk met welke zendmast jouw telefoon verbonden is. Het kan namelijk zo zijn dat je naast iemand zit en jij wél een NL-Alert ontvangt, maar de ander niet. Waarschijnlijk is jouw telefoon dan verbonden met een zendmast met bereik in het risicogebied en de telefoon van degene naast je niet.
Samenwerken met Apple
Niet alleen providers zijn belangrijke samenwerkingspartners, want ook fabrikanten spelen een grote rol.
‘Bij de opzet van NL-Alert zijn we met alle telefoonfabrikanten in gesprek gegaan, waaronder Apple’, legt John uit. ‘Zij waren bereid om het systeem in iPhones aan te zetten, mits aan een aantal voorwaarden werd voldaan.’ Apple wilde NL-Alert bijvoorbeeld alleen activeren wanneer alle Nederlandse providers zouden meedoen. Ook moest het systeem subliem werken, want gebruikers mochten er geen last van hebben.
Veel landen maken voor hun nationale alarmsystemen gebruik van een wereldwijde standaard voor cell broadcast die tegenwoordig standaard in smartphones is ingebouwd.
Dat geldt ook voor NL-Alert. Dankzij deze regels zijn veel technische details op internationaal niveau hetzelfde geregeld. ‘Wanneer je naar de Verenigde Staten gaat met je iPhone en daar gebeurt een ramp, zul je precies dezelfde indringende toon en trilling ervaren als met een NL-Alert’, legt John uit.
Waarom NL-Alert niet via sms gaat
John: ‘In België werkt men niet met een systeem op basis van cell broadcast, maar worden inwoners per sms geïnformeerd. Wij hebben hier niet voor gekozen, omdat sms een persoonlijke dienst is. Hierdoor kunnen we de privacy van ontvangers minder goed waarborgen, omdat wij als overheid je telefoonnummer moeten weten. Bovendien loop je bij sms het risico dat berichten te laat aankomen als het netwerk overbelast raakt. Dit is vaak het geval in noodsituaties.’ Patrick vult aan: ‘Dan krijg je de situatie die je vroeger weleens met Oud & Nieuw had. Je sms’t iemand om 00:00 uur een nieuwjaarsgroet, maar het berichtje komt pas veel later aan.’
Daarover gesproken, Apple maakt de instellingen voor alarmeringssystemen via cell broadcast alleen zichtbaar in landen die zo’n systeem hebben, zoals Nederland en de Verenigde Staten. Steek je als Nederlander de grens met België over, dan veranderen de instellingen in je telefoon automatisch. ‘Apple heeft ingebouwd dat je de optie voor NL-Alert alleen in de iPhone-instellingen ziet wanneer je ook echt in Nederland bent’, zegt Patrick. ‘Als je naar België gaat, verdwijnt die menuoptie. Die optie komt weer terug als je de grens passeert.’
Omdat landen als het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk aan een vergelijkbaar systeem als NL-Alert werken, kun je daar binnenkort ook een alarmbericht ontvangen waarbij je telefoon het bekende doordringende alarmgeluid maakt.
Lees ook: NL Alert iPhone instellen: zo doe je dat in 3 stappen
Waarom niet iedereen een NL-Alert ontvangt
Terug naar Nederland. De overheid verstuurt twee keer per jaar een NL-Alert testbericht: op de eerste maandag van juni en december. Als er een feestdag is (zoals vorige week met Pinksteren) dan wordt het testbericht een week later uitgezonden.
Omdat NL-Alert via cell broadcast werkt, kan de overheid niet zien hoeveel mensen het testbericht daadwerkelijk op hun telefoon hebben ontvangen. In plaats daarvan wordt na elk testbericht een representatief onderzoek gehouden onder ongeveer 2500 mensen van 12 jaar en ouder.
Uit deze onderzoeken blijkt dat het bereikcijfer van de testberichten al jaren tussen de 85 en 90 procent ligt. Hoe zit met die overige 10 tot 15 procent?
Volgens de communicatieadviseur van JenV is het antwoord eigenlijk heel logisch: ‘Sommige mensen waren ten tijde van het testbericht op vakantie of hadden hun toestel uit staan en konden het NL-Alert dus niet ontvangen. Ook is er een kleine groep gebruikers die geen mobiele telefoon heeft, of een dusdanig oud model heeft dat niet door NL-Alert wordt ondersteund.’
De oude NL-Alert-app.
NL-Alert-app maakt mogelijk comeback in 2023
Begin 2020 bracht de overheid een heuse NL-Alert-app uit, om deze een goede maand later weer de nek om te draaien. De reden: een mogelijk datalek. Men adviseerde burgers destijds om de applicatie zo snel mogelijk te verwijderen. Uit later onderzoek van de Landsadvocaat bleek dat er geen sprake was van een meldplichtig datalek, maar de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) concludeerde wel dat de beveiliging van de app niet op orde was.
Om dit soort problemen in de toekomst te voorkomen, wordt nu extra hard op veiligheid gehamerd. Achter de schermen wordt namelijk aan een nieuwe NL-Alert-app gewerkt. Volgens zowel Patrick als John biedt een eigen app namelijk meerdere voordelen voor gebruikers.
John: ‘Met een eigen NL-Alert-app krijg je als overheid bijvoorbeeld veel meer controle over de gebruikersinterface, dus hoe de vormgeving eruitziet. Je kunt bijvoorbeeld een heel precieze kaart van het risicogebied tonen.’
Een ander belangrijk voordeel heeft met toegankelijkheid te maken. ‘Je kunt bijvoorbeeld een functie voor dove- en slechthorende mensen in de app inbouwen zodat de informatie ook voor hen begrijpelijk is’, aldus Patrick. ‘Op eenzelfde manier kun je de app toegankelijker maken voor blinde- en slechtziende mensen door voor hen specifieke functies toe te voegen.’
Pin ‘m er niet op vast, maar Patrick hoopt dat de app in 2023 uitkomt.
Meer over NL-Alert
Op 13 juni 2022 om 12:00 uur precies wordt het volgende NL-Alert-testbericht verstuurd. Verder kom je het testbericht ook op steeds meer digitale reclamezuilen en in het openbaar vervoer tegen.