5 vragen en antwoorden over de nieuwe aftapwet: dit betekent het

De Eerste Kamer stemde vannacht in met een strengere aftapwet, maar wat betekent dit nu precies voor je privacy? Gaat de overheid je appjes lezen? We zetten 5 zaken op een rij.

1. Wat is de aftapwet precies?

Op 1 januari 2018 is er een nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) van kracht. Deze wet wordt hiermee voor het eerst sinds 2002 weer aangepast, en geeft inlichtingendiensten meer mogelijkheden om op grote schaal internetverkeer te bespioneren en af te luisteren. De Eerste Kamer stemde hier vannacht mee in.

Een meerderheid werd behaald omdat de VVD, CDA, SGP, PVV, PvdA, 50PLUS en OSF er mee instemden. Verschillende privacy-organisaties hebben direct hun kritiek geuit op deze strengere aftapwet. RTL Z schrijft dat twaalf organisaties naar de rechter stappen om de wet tegen te houden.

2. Wat zijn de nieuwe aftap-mogelijkheden?

De belangrijkste verandering is dat het makkelijker wordt voor inlichtingendiensten om op grote schaal gegevens af te tappen. In plaats van individuele verbindingen kan nu een hele wijk worden afgeluisterd. Al deze gegevens mogen nu drie jaar worden bewaard, voordat ze vernietigd worden.

Hiervoor is wel eerst toestemming van de minister van Binnenlandse Zaken of Defensie nodig. Of dit ook het aftappen van chat-apps inhoudt, werd gisteren niet duidelijk. Al bracht de NOS vorig jaar documenten aan het licht waarin werd gesproken over het aftappen van wifi-hotspots en communicatie-apps.

3. Mag de overheid mij nu ook hacken?

Met de nieuwe aftapwet krijgen de inlichtingendiensten ook nieuwe mogelijkheden om mensen te hacken. Nu mogen mensen gehackt worden die verdacht worden van criminele activiteiten. Vanaf 2018 kunnen ook de mensen die de verdachte kent gehackt worden. Dit betekent dat je chatgesprekken worden uitgelezen, online documenten buit worden gemaakt en zelfs je microfoon kan worden gebruikt om je af te luisteren.

Nu zou te vaak blijken dat de verdachte zijn of haar online beveiliging zo goed op orde heeft, dat hacken erg lastig is. De accounts van vrienden en familieleden zijn veel gemakkelijker om op in te breken. Hierdoor kan de overheid met een omweg toch meer te weten komen over een verdacht persoon.

4. Gaat Apple nu vaker informatie overhandigen aan de overheid?

Een ander onderdeel van de nieuwe wet is speciaal gericht op bedrijven. In plaats van een individuele informant, mogen bedrijven voortaan realtime informatie delen van gebruikers. In de praktijk betekent dit dat de AIVD in het geheim bij bedrijven kan vragen om informatie.

Het is nu de vraag welke bedrijven hier mee in zee gaan. Apple heeft zich de afgelopen jaren openbaar tegen dergelijke achterdeurtjes geuit, en zet gedeelde informatie met overheden altijd in een jaarlijks rapport. Voor kleinere bedrijven kan het echter een aanlokkelijk bod zijn, omdat het vrijwillig overhandigen van informatie voordelig kan zijn.

Lees ook: Opinie: Hoe Apple van privacy een feature heeft gemaakt

5. Met wie kan deze informatie gedeeld worden?

Alle informatie die onder deze wet worden verzameld, kan gemakkelijker worden gedeeld met andere landen. Zelfs als de AIVD de gegevens nog niet gezien heeft. Per land wordt besloten of er wel of geen data overhandigd wordt. Al deze gegevens moeten volgens Minister Plasterk rechtmatig verzameld zijn.