Waarom Apple (nog) geen miljardenboete van de EU krijgt en Google wel

De Europese Unie geeft Google een gigantische boete van 4,3 miljard euro voor machtsmisbruik en oneerlijke concurrentie met Android. Hangt Apple een soortgelijk lot boven het hoofd?

Waarom Google een miljardenboete krijgt

Voordat we iets kunnen zeggen over de positie van Apple, moeten we eerst weten waar Google volgens Margrethe Vestager, EU-commissaris van Mededinging, de fout in is gegaan. Google krijgt een boete van 4,3 miljard euro, de hoogste boete die Europa ooit uitdeelde. Deze focust zich specifiek op het mobiele besturingssysteem Android.

Daar zou Google zich schuldig maken aan machtsmisbruik. Het bedrijf verkoopt Android namelijk aan andere smartphonefabrikanten (Sony, LG, Samsung enzovoorts), maar hier zijn wel een aantal regels aan verbonden. Dit zorgt ervoor dat als je een Android-toestel van bijvoorbeeld Huawei of Samsung voor het eerst opstart, deze vol staat met Google-apps als Google Maps, Drive, Chrome en Gmail.

Deze apps moeten verplicht geïnstalleerd worden om toegang te krijgen tot de Google Play Store. Er is op Android geen alternatief voor deze appwinkel, dus kunnen fabrikanten haast niet anders dan deze bundel van Google-apps installeren. Daarnaast moet een fabrikant eerst toestemming van Google krijgen als ze een aangepaste versie van Android op een toestel zet.

Dit alles zorgt volgens de EU-commissaris voor oneerlijke concurrentie. Gebruikers nemen simpelweg niet de moeite om naar een alternatieve browser of mail-app op zoek te gaan, als er al een standaard-app van Google voor ze klaarstaat. En daardoor worden andere apps al vanaf het begin buitenspel gezet.

Hoe zit het met een Apple EU boete?

De vraag is nu of Apple de volgende op de lijst is van de EU. Die kans lijkt een stuk kleiner. Dat heeft allereerst al te maken met het marktaandeel dat iOS heeft in vergelijking met Android. In totaal draait 85 procent van alle smartphones op Android, de overige 15 procent zijn iPhones die iOS gebruiken en overige besturingssystemen. Dat maakt het al minder realistisch dat Apple een monopolistische positie in de markt heeft of krijgt.

Zelfs als het aandeel wel dichter bij elkaar ligt, dan nog zit Apple niet in hetzelfde schuitje als Google. De twee bedrijven hebben hele andere strategieën. Apple verkoopt in tegenstelling tot Google geen licenties voor iOS aan andere fabrikanten, waardoor de iPhone en iPad de enige smartphone en tablet zijn waar je het besturingssysteem tegenkomt.

Deze twee apparaten zijn eigendom van Apple, en dat is een belangrijk detail. Omdat Apple zowel de hard- als de software volledig bezit, geeft dit het bedrijf meer vrijheid om zelf te bepalen welke apps er wel en niet standaard op een iPhone geïnstalleerd staan. Stel dat Google Android alleen uit zou brengen op zijn eigen Pixel-telefoons, dan had de EU deze aanklacht dus waarschijnlijk niet ingediend.

Toch oppassen geblazen voor Apple

Dat wil overigens niet zeggen dat Apple heilig is. Het bedrijf doet genoeg dingen die ook bij de EU voor een opgetrokken wenkbrauw zullen zorgen. Zo is de App Store de enige manier waarop je apps op iOS kunt installeren, tenzij je het apparaat gaat jailbreaken. Hierdoor hebben ontwikkelaars die iPhone-apps willen uitbrengen eigenlijk geen keuze: ze moeten de app volgens de richtlijnen van de App Store ontwikkelen en dragen daarnaast 30 procent van de inkomsten af aan Apple.

Ook kun je in iOS nog steeds geen eigen standaard instellen voor apps. Natuurlijk kun je een browser als Chrome of Firefox installeren, maar als je in een app op een link klikt, opent je iPhone deze altijd met Apples Safari. In het verleden is Microsoft met Windows precies om deze reden op de vingers getikt. Nu kiezen gebruikers zelf welke internetbrowser ze als default instellen. Het resultaat: Chrome is de populairste browser op Windows, maar geen eigendom van Microsoft.

Hoewel Apple zich voorlopig dus geen zorgen hoeft te maken over een soortgelijke boete van de EU, zijn er genoeg aanknopingspunten voor andere situaties waarin het bedrijf uit Cupertino zich op glad ijs begeeft. Het lijkt dan ook een kwestie van tijd te zijn tot er een brief van Vestager op de deurmat van het Apple Park ploft.