Wie in Rusland een nieuwe iPhone koopt, wordt verzocht om door het Kremlin goedgekeurde apps te downloaden. Dit druist tegen het beleid van Apple in. Waarom ging de iPhone-maker hier dan toch mee akkoord? En wat voor signaal geeft dit af naar andere autocratische overheden?
Lees verder na de advertentie.
Steun iPhoned
Je gebruikt een adblocker. Dat vinden we jammer, want advertenties hebben we nodig om onze artikelen gratis aan te bieden. Steun iPhoned door ons aan je whitelist toe te voegen. Alvast bedankt!
Waarom Apple de iPhone aanpast voor Rusland
Russische iPhone-kopers moeten sinds 1 april een extra stap doorlopen tijdens het configureren van hun nieuwe toestel. Naast de gebruikelijke formaliteiten, zoals het verbinden met een wifi-netwerk en het instellen van de tijdszone, wordt hen gevraagd om extra apps te downloaden. Door de Russische overheid goedgekeurde iPhone-apps, welteverstaan.
Zie je hierboven niets? Tik hier om te bekijken hoe het Russische iPhone-startscherm eruitziet
Dit doet Apple niet zomaar. Er schuilt namelijk een hooglopend conflict achter deze keuze. Om Apples beweegredenen te begrijpen, moeten we terug naar 2019. In dat jaar besloot de Russische overheid dat alle elektronische datadragers – waaronder computers, slimme tv’s en smartphones – uitgerust moeten zijn met Russische apps. Deze applicaties zijn goedgekeurd door het Kremlin en van Russische komaf.
Apple heeft zich flink tegen dit beleid verzet, die in de volksmond al snel bekend kwam te staan als de “anti-Apple-wet”. Het bedrijf uit Cupertino slaagde erin om een middenweg te vinden. De Russische apps zouden niet automatisch worden geïnstalleerd op iPhones. In plaats daarvan krijgen gebruikers de keuze: wil je ze downloaden, of niet?
Toch is het een flinke afwijking in de koers van Apple. De vraag is daarom: waarom heeft Apple haar regels aangepast voor de Russische overheid?
‘Rusland voert druk uit op techbedrijven’
Het antwoord op die vraag is meerledig. In gesprek met tijdschrift Wired zegt Adrian Shahbaz, directeur van mensenrechtenorganisatie Freedom House, dat de beslissing van Apple vooral in de context van afgelopen jaren gezien moet worden.
“De Russische overheid voert al jaren druk uit op techbedrijven”, aldus Shahbaz. “Ze (techbedrijven – red.) moeten data op lokale servers opslaan, encryptiesleutels overdragen aan veiligheidsdiensten en actief optreden tegen omstreden content.” Rusland wil op deze manier meer grip krijgen op de digitale wereld, die geen rekening hoeft te houden met landsgrenzen.
En nu komt daar dus de “anti-Apple-wet” bij. Volgens Mikhail Klimarev, directeur van een Russische internetrechtenorganisatie, heeft het Kremlin hier twee belangen bij. Ten eerste zorgt de wet ervoor dat Rusland haar eigen apps kan promoten. Deze applicaties zijn goedgekeurd door en staan onder controle van het Kremlin.
Daarnaast zorgt het ervoor dat de overheid haar stempel op de techindustrie kan drukken, stelt Klimarev. Verkopers van elektronische datadragers zonder Russische apps aan boord krijgen namelijk een boete, niet de fabrikant. Apple zit hiermee in een bijzondere positie: het bedrijf maakt niet alleen elektronische producten, maar verkoopt ze ook.
Steun iPhoned
Je gebruikt een adblocker. Dat vinden we jammer, want advertenties hebben we nodig om onze artikelen gratis aan te bieden. Steun iPhoned door ons aan je whitelist toe te voegen. Alvast bedankt!
Meer controle
Klimarev denkt dat het uiteindelijke doel van de anti-Apple-wet is om de touwtjes strakker in handen te krijgen. Kleine bedrijven en retailers hebben immers relatief weinig macht en zeker weten minder diepe zakken dan Apple voor het betalen van boetes. De verwachting is dat zij zullen stoppen met het verkopen van producten die zich niet aan de maatregelen houden, waaronder Apple-spullen.
Vervolgens vallen de kleine retailers om, en blijven de grote spelers over. Zij hebben wel geld om de boetes te betalen en bovenal, zo denkt Klimarev, warmere banden met het Kremlin. De internetrechtenvoorvechter denkt dat het hierdoor veel makkelijker wordt voor de Russische overheid om de techindustrie te reguleren en een vinger in de pap te krijgen.
Dat brengt ons weer terug bij Apple. Het bedrijf heeft nooit een officieel statement over de kwestie naar buiten gebracht, maar het is niet ondenkbaar dat commerciële belangen meespelen. Rusland is een gigantische markt en daarmee in potentie heel lucratief. Bovendien onderhoudt de regering van president Putin nauwe banden met China, een andere markt die Apple graag wil domineren, al gaat dit allesbehalve soepel.
Lees ook: Moreel of commercieel: wat kiest Apple in de controverse rond China?
Apple kiest de economische middenweg
Hoe dan ook, Apple heeft nagelaten om een duidelijk signaal af te geven. Het bedrijf had namelijk twee richtingen op kunnen gaan. Enerzijds had men ervoor kunnen kiezen om Russische apps standaard te installeren op iPhones, iPads en Macs en compleet gehoor te geven aan de eisen. In plaats daarvan legt Apple de bal bij consumenten. Gebruikers mogen zelf kiezen of ze de Russische apps installeren.
Op het eerste gezicht is dit een sympathieke keuze. Het kan echter ook verkeerd uitpakken. Apple geeft hiermee namelijk het signaal af dat er altijd ruimte voor onderhandeling is. Hoe gaat het bedrijf van Tim Cook reageren wanneer een andere autocratische overheid met soortgelijke eisen komt aanzetten?
Shahbaz voorziet hierin een risico en signaleert een trend. “Deze wet kan in het licht worden gezien van een bredere beweging in landen als Iran, Turkije en India. Autoriteiten ondervinden hinder van het succes van populaire buitenlandse apps en promoten daarom vooral lokale alternatieven om de touwtjes in eigen handen te houden.”
Deze houding is begrijpelijk vanuit het perspectief van overheden. Zij willen immers controle houden over burgers. Wel druist deze houding in tegen het concept van het vrije internet. Dit is wat mij betreft een kwalijke zaak, helemaal als je bedenkt dat de wereldwijde internetvrijheid van burgers al jaren afneemt, zo blijkt uit onderzoek van Freedom House.
De toekomst
Apple heeft dan ook de mogelijkheid laten liggen om een statement te maken. In plaats daarvan heeft het bedrijf de deur voor autocratische overheden op een kier gezet. Ik vind dit een vreemde beslissing, helemaal voor een bedrijf dat zich als idealistisch omschrijft.
Houdt Apple de rug wel recht wanneer de overheden van Iran of Turkije aankloppen met aanvullende verkoopeisen, of kiest men dan wederom voor het economisch meest gunstige antwoord? De tijd gaat het leren.
Lees meer opinie-artikelen op iPhoned:
Steun iPhoned
Je gebruikt een adblocker. Dat vinden we jammer, want advertenties hebben we nodig om onze artikelen gratis aan te bieden. Steun iPhoned door ons aan je whitelist toe te voegen. Alvast bedankt!