Gids: Apple-apparaten gebruiken met een visuele beperking

Het gebruiken van Apple-producten terwijl je een visuele beperking hebt kan lastig zijn. Apple helpt blinden en slechtzienden met verschillende opties, maar dan moet je wel weten waar je ze kunt vinden. In onze gids leggen we uit wat de mogelijkheden zijn en hoe je ze gebruikt.

Speciaal voor ons maandthema Toegankelijkheid is dit artikel ook volledig te beluisteren. Speel af.

Met een visuele beperking iPhone en andere Apple-producten gebruiken

Toen de eerste iPhone werd geïntroduceerd, werd het voor blinden en slechtzienden duidelijk dat de smartphone voor hen niet toegankelijk zou zijn. Sindsdien is de ontwikkeling waarbij telefoons hun fysieke knoppen verliezen en het visuele steeds belangrijker wordt alleen maar verder doorgetrokken. Met de iPhone X is de homeknop zelfs verdwenen, waardoor je enkel nog een plat scherm in je handen hebt.

Een visuele beperking moet echter geen obstakel zijn om gebruik te maken van een iPhone, of een ander Apple-product zoals een iPad, Apple Watch of Mac. Dat weet Apple ook en daarom zijn er verschillende middelen in de besturingssystemen verwerkt voor verbeterde toegankelijkheid. Zowel voor als je blind bent, niet scherp kunt zien, kleuren niet goed kunt onderscheiden of op een andere manier een visuele beperking hebt.

iPhone en iPad gebruiken met een visuele beperking

De iPhone en iPad zijn visuele apparaten. Alles gebeurt op een plat stuk glas en er zijn nauwelijks knoppen om in te drukken. Apple heeft de volgende manieren bedacht om mensen met een visuele beperking te helpen. Deze opties vind je allemaal in het instellingenmenu. Hiervoor ga je in het instellingenmenu van iOS naar ‘Algemeen’ en vervolgens kies je voor ‘Toegankelijkheid’. In deze gids leggen we enkele van de functies die je daar vindt uit.

VoiceOver

Het belangrijkste hulpmiddel van Apple is VoiceOver. Sinds de iPhone 3GS bevat iOS deze schermlezer, waardoor je een iPhone of iPad kunt gebruiken zonder het scherm te hoeven zien. Voordat je VoiceOver kunt gebruiken, moet je deze functie wel eerst inschakelen.

In het Toegankelijkheid-menu kies je voor ‘VoiceOver’ en haal je het schakelaartje over zodat deze groen wordt. In dit VoiceOver-menu kun je onder andere ook de spreeksnelheid instellen en aangeven of er leestekens uitgesproken moeten worden.

Staat VoiceOver eenmaal ingeschakeld, dan gebruik je het via bewegingen van je vingers. De stem leest voor waar je vinger op tikt of overheen sleept. Bijvoorbeeld wat voor knop of welke app er onder je vinger zit. Ook vertelt de stem of je nieuwe berichten in de app hebt waar je vinger op rust.

Met VoiceOver ingeschakeld kies je door snel dubbel te tikken. Bijvoorbeeld voor het openen van een app of het kiezen van een optie in een menu. VoiceOver werkt ook samen met brailleleesregels.

Inzoomen

Heb je moeite om de kleine letters, plaatjes en andere dingen te zien? Gebruik dan een vergrootglas. Niet een fysiek stuk glas op een stokje, maar het ingebouwde vergrootglas van iOS. In het Toegankelijkheid-menu vind je deze optie bij ‘Zoomen’. Na het overhalen van het schakelaartje kun je inzoomen door met drie vingers tweemaal op het scherm te tikken.

Door in het Zoomen-menu iets naar beneden te scrollen, vind je bij ‘Zoomgebied’ de mogelijkheid om het type vergrootglas te veranderen. Of je kiest voor een klein verplaatsbaar schermpje dat over het beeld wordt geplaatst, of het volledige beeld wordt ingezoomd.

Door in het Zoomen-menu het schakelaartje naast ‘Toon regelaar’ om te zetten, vind je waar je ook bent op je iPhone een menuutje in het scherm dat je kunt aantikken om de zoomopties te veranderen. Zoals een verandering van de lensgrootte of een andere filter.

Aangepaste kleuren

Heb je moeite met het onderscheiden van kleuren op je scherm? Dan heeft Apple daar ook een oplossing voor. In het Toegankelijkheid-menu vind je de optie ‘Aangepaste weergave’. Hier geef je aan dat kleuren omgekeerd moeten worden en stel je kleurfilters in.

Daarnaast vind je in het Toegankelijkheid-menu de optie ‘Verhoog contrast’. Tik je daarop dan krijg je twee opties. De optie ‘Maak minder doorzichtig’ zorgt ervoor dat het contrast wordt verbeterd door vervaging te verminderen. Ook kun je het schakelaartje ‘Maak kleuren donkerder’ overhalen.

Als je moeilijk teksten kunt lezen

Tekst lezen kan één van de moeilijkste dingen zijn op het kleine scherm van een smartphone. In het Toegankelijkheid-menu krijg je daarom verschillende opties om daar wat aan te doen. Door de schakelaar bij ‘Grotere tekst’ om te zetten en de slider onder het scherm te verschuiven, zorg je dat apps die dynamische tekst ondersteunen automatisch tekst in een groter lettertype laten zien, zodat je niet hoeft in te zoomen. Ook kun je in het Toegankelijkheid-menu aangeven dat tekst dikgedrukt moet zijn door het schakelaartje bij ‘Vette tekst’ om te zetten.

Deze schakelaartjes hebben voornamelijk effect op de apps van Apple zelf, zoals Agenda, Mail, Berichten en Muziek. Toch worden er ook enkele apps van andere fabrikanten door beïnvloed.

Is dat niet genoeg? Dan kun je teksten ook voor laten lezen. Daarvoor kies je in het Toegankelijkheid-menu voor ‘Spraak’ en vervolgens voor ‘Spreek scherm uit’. Veeg je vervolgens met twee vingers omlaag vanaf de bovenkant van het scherm, dan wordt alle tekst op het scherm voorgelezen. Kies je in het Spraak-menu voor ‘Spreek selectie uit’, dan kun je na het selecteren van een specifieke tekst de optie ‘spreek uit’ kiezen.

Siri kan je ook helpen

Siri is een handige tool om de smartphone te gebruiken zonder alles te hoeven zien. Deze spraakassistent kan bijvoorbeeld een telefoongesprek starten of een berichtje sturen, zonder dat je jouw smartphone hoeft aan te raken. Een paar in deze gids genoemde opties zijn ook met Siri aan en uit te zetten, zodat je niet eens het instellingenmenu in hoeft. Je kunt bijvoorbeeld ‘Hey Siri, zet VoiceOver aan’ of ‘Hey Siri, zet omgekeerde kleuren aan’ uitspreken.

Apple Watch gebruiken met een visuele beperking

De Apple Watch heeft een heel klein schermpje voor om je pols. Op dit schermpje lees je berichtjes, bestuur je muziek en houd je jouw sportactiviteiten bij. Maar hoe doe je dat als je het niet goed kunt zien, of helemaal niets ziet?

Net als op iOS heeft ook de Apple Watch toegang tot schermlezer VoiceOver. Hierdoor kun je de Apple Watch gebruiken zonder het scherm te hoeven zien. VoiceOver schakel je in door aan Siri ‘Schakel VoiceOver in’ te vragen, of door in de Instellingen-app op de Apple Watch voor ‘Algemeen’ en vervolgens voor ‘Toegankelijkheid’ te kiezen. Daar haal je het schakelaartje over naast VoiceOver. Inschakelen kan ook via de Watch-app op je iPhone. Eenmaal ingeschakeld tik je op het scherm om te horen wat er te zien is.

De tijd voelen via trillingen en meer

De Apple Watch biedt een handige functie waardoor je de tijd voelt via trillingen. Hiervoor open je de Watch-app op je iPhone. Daar kies je voor ‘Mijn Watch’, vervolgens ‘Algemeen’, ‘Toegankelijkheid’ en ‘VoiceOver’. In dit menu vind je de optie ‘Voelbare tijd’.

In het Toegankelijkheid-menu op de Apple Watch of in de Watch-app vind je meer opties. Met ‘Zoomen’ kun je bijvoorbeeld een zoomfunctie gebruiken, door met twee vingers op het kleine schermpje te tikken. In de Watch-app vind je bij het kopje ‘Toegankelijkheid’ ook de mogelijkheid om vette tekst in te schakelen, en bij het kopje ‘Helderheid/tekstgrootte’ de mogelijkheid om de tekstgrootte aan te passen.

Mac gebruiken met een visuele beperking

Een Mac is het meest toegankelijke Apple-apparaat. Dat komt door het grote scherm en de mogelijkheid om makkelijk externe apparatuur zoals een brailleleesregel toe te voegen. Ook staat de Mac gebruikelijk in je eigen huis en kun je ongestoord luisteren. Toch kan het gebruik van een computer ook lastig zijn voor slechtzienden of blinden. In het Toegankelijkheid-menu vind je verschillende opties die je daarmee kunnen helpen. Om dit paneel te vinden, druk je tegelijk op Option + Command + F5. Heeft je Mac een Touch Bar, dan kun je ook drie keer snel op Touch ID drukken om dit paneel te openen.

Ook op de Mac kun je gebruik maken van VoiceOver. Dat vind je in dit menu of kun je met Siri aanzetten door ‘Zet VoiceOver aan’ te zeggen. Ook kun je op Command + F5 drukken. In het Toegankelijkheid-menu vind je tevens een zoomfunctie, zodat je dingen op het scherm tot wel twintig keer kunt vergroten. Dit vind je bij het kopje ‘Zoomen’. Je kunt hier aangeven of je het hele scherm wil inzoomen, of gebruik wil maken van een klein beweegbaar venster dat inzoomt.

In het Toegankelijkheid-menu vind je ook opties om de aanwijzer groter te maken en meer contrast in te stellen. Natuurlijk is Siri ook aanwezig op MacOS om berichten te versturen, bestanden te zoeken, iets te zoeken op het internet en andere dingen.

Maandthema: Toegankelijkheid

Op iPhoned besteden deze maand extra aandacht aan het thema toegankelijkheid. Later deze maand kijken we onder andere naar welke apps kunnen helpen bij het gebruik van iOS met een visuele beperking. Houd de website in de gaten, download onze iPhoned-app en schrijf je in voor de nieuwsbrief om op te hoogte te blijven.

Lees meer over het thema Toegankelijkheid

• iOS 18 krijgt nieuwe functie tegen wagenziekte: zo werkt dat (23-5)
• Apple presenteert eerste iOS 17-functies – nog vóór de WWDC (16-5-2023)
• Levensreddende functie: gebruik je HomePod (mini) nu als brandmelder (19-4-2023)
• Handig: AirPods werken in de toekomst als gehoorapparaat (13-3-2023)
• Apple werkt aan VR-bril die slechtzienden helpt – zo werkt dat (1-3-2023)